Nasza historia

Prapoczątki Wydziału Wzornictwa łączą się z działającymi od 1954 roku na warszawskiej ASP Zakładami Doświadczalnymi, multidyscyplinarnym biurem projektowym pod kierownictwem legendarnego architekta, Jerzego Sołtana, a także pracownią, a następnie katedrą zajmującą się wzornictwem na Wydziale Architektury Wnętrz. Współpracownikami i następcami Sołtana byli późniejsi współzałożyciele Wydziału Wzornictwa Przemysłowego: Andrzej Jan Wróblewski i Lech Tomaszewski.

Historia Wydziału Wzornictwa sięga 1954 roku, kiedy decyzją ówczesnego rektora ASP Mariana Wnuka powołano Zakłady Doświadczalne ASP (w latach 70. przemianowane na Zakłady Artystyczno-Badawcze) pod kierownictwem legendarnego architekta, współpracownika Le Corbusiera, Jerzego Sołtana. Było to multidyscyplinarne biuro projektowe, w ramach którego od drugiej połowy lat 50. działała pracownia wzornictwa przemysłowego realizująca zamówienia płynące z zakładów przemysłowych. W 1958 roku Sołtan przedstawił założenia teoretyczne, na podstawie których dwa lata później utworzono Pracownię Plastyki Form Przemysłowych funkcjonującą w ramach Wydziału Architektury Wnętrz. Pracownia się rozrastała: niebawem została przekształcona w Katedrę Projektowania Form Przemysłowych z dwiema pracowniami, by wreszcie w 1977 roku stać się zaczynem do stworzenia odrębnego Wydziału Wzornictwa Przemysłowego. Żeby ostatecznie powstał Wydział Wzornictwa musiały upłynąć kolejne lata, podczas których trwały prace organizacyjne oraz tworzono zręby programu. Wydział Wzornictwa Przemysłowego ostatecznie powołano zarządzeniem Ministerstwa Kultury i Sztuki w czerwcu 1977 roku. Pierwszym dziekanem został doc. Wróblewski, a prodziekanem – prof. Tomaszewski.

Zainteresowania i kompetencje twórców Wydziału zdeterminowały jego program w pierwszych latach istnienia. Z jednej strony nie zrywano z tradycjami artystycznymi, z drugiej jednak — inspirując się wpływowym wówczas naukowym operacjonalizmem — wprowadzano rygorystyczne myślenie modernistyczne, któremu towarzyszył program studyjny i badawczy. Od samego początku w programie Wydziału Wzornictwa Przemysłowego swoje miejsce znalazła komunikacja wizualna oraz nauka historii dyscypliny, a także kształcenie humanistycznej wrażliwości u przyszłych projektantek i projektantów. Wyróżnikiem kształcenia na Wydziale Wzornictwa Przemysłowego stała się rezygnacja z modelu „mistrzowskiego” zastąpiona pracą zespołową, podejściem partnerskim, wymianą doświadczeń i wypracowywaniem rozwiązań w drodze dialogu.

Różnorodne obszary zainteresowań i wykształcenia założycieli Wydziału, Sołtana, Wróblewskiego i Tomaszewskiego, zdeterminowały i nakreśliły profil nowopowstałej jednostki. Sołtan był bowiem architektem, Wróblewski – artystą, natomiast Tomaszewski specjalizował się w kwestiach technicznych i konstrukcyjnych. Program Wydziału Wzornictwa Przemysłowego od początku wpisał się w sięgające Bauhausu tradycje modernistyczne, które można streścić za pomocą bon motu Louisa Sullivana, „forma wynika z funkcji”. W latach 70., czyli w momencie powstawania Wydziału, na jego kształt mocno wpłynęły modne wówczas idee naukowego operacjonalizmu wywodzące się z Hochschule für Gestaltung z Ulm (HfG), z którą polscy projektanci utrzymywali kontakt. Była to jeszcze bardziej purystyczna wersja funkcjonalizmu, która polegała na maksymalnym uproszczeniu formy, odrzuceniu ekspresji i dążeniu do eliminacji estetycznej stylizacji. Inspiracja szkołą z Ulm oznaczała także wprowadzenie wątku studyjnego i badawczego.

W ramach programu znalazło się też miejsce na naukę komunikacji wizualnej, za którą odpowiedzialny był Roman Duszek. W 1980 roku powstała kierowana przez malarza Jacka Sempolińskiego Katedra Kształcenia Ogólnoplastycznego zajmująca się nauką tzw. sztuk czystych, czyli malarstwa, rysunku i rzeźby. Od samego początku twórcy programu Wydziału przywiązywali ogromną wagę do ogólnego rozwoju intelektualnego studentów, których pragnęli widzieć jako intelektualistów, wrażliwych na humanistyczne, społeczne i ekonomiczne konteksty dyscypliny. W 2004 roku powstał Zakład Historii i Teorii Designu (od 2014 r. Katedra), którego kierownikiem został Józef A. Mrozek. Jednostka ta wprowadziła zajęcia, które wykraczają poza zwyczajowe kształcenie humanistyczne na uczelniach artystycznych, proponując refleksję na temat współczesności widzianej z perspektywy różnych dyscyplin. Od początku istnienia Wydziału ważne było też odejście od charakterystycznego dla ASP modelu „mistrzowskiego”, który zastąpiła nauka pracy zespołowej i wypracowywanie rozwiązań na drodze dialogu i wymiany doświadczeń między specjalistami różnych dziedzin.

Po kryzysie gospodarczym lat 80. Wydział Wzornictwa Przemysłowego stanął przed wyzwaniem sformułowania modeli kształcenia projektantek i projektantów dla nowej, szybko zmieniającej się rzeczywistości rynkowej. Na przełomie lat 80. i 90. Wydział brał udział w długoletnim programie współpracy międzynarodowej, a w 2002 roku — jako pierwszy spośród polskich wydziałów artystyczno-projektowych — wprowadził dwustopniowy tok nauki, tym samym dostosowując się do światowych standardów nauczania.

 

Lata 80. były trudnym czasem dla Wydziału Wzornictwa. Kryzys polskiej gospodarki oznaczał zmniejszenie produkcji przemysłowej, a co za tym idzie, ograniczenie popytu na usługi projektantów. Przez kryzysowe lata Wydział przeprowadził Wojciech Wybieralski, który od 1985 roku, przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana. Od 1985 do 1995 roku pedagodzy i studenci Wydziału brali udział w programie współpracy i wymiany zainicjowanym przez Lou Taylor, wykładowczynię historii ubioru z Politechniki (późniejszego Uniwersytetu) w Brighton. Inicjatywa ta zaowocowała wieloletnimi relacjami między uczestnikami programu, a także otwarciem się Wydziału na współpracę z uczelniami z Europy Zachodniej. W 2002 roku, zgodnie z Deklaracją Bolońską, Wydział Wzornictwa jako pierwszy spośród polskich wydziałów artystyczno-projektowych wprowadził dwustopniowy tok nauki z podziałem na studia licencjackie i magisterskie.

Po 2000 roku studentki i studenci Wydziału Wzornictwa Przemysłowego na dobre zaczęli korzystać z możliwości, które przyniosło otwarcie się Wydziału na współpracę międzynarodową — zarówno jeśli chodzi o dostęp do światowych firm, jak i możliwości wymian studenckich z europejskimi uczelniami. W tym samym czasie Wydział zaczął coraz intensywniej współpracować z samorządami i instytucjami pozarządowymi nad projektami zaangażowanymi społecznie. Do filarów nauczania na Wydziale dołączyło studiowanie rzemiosła, a także coś, co w kolejnych dekadach zaczęło być fundamentem całego kształcenia na Wydziale — świadomość odpowiedzialności za planetę i środowisko. W 2010 roku powołano Katedrę Mody, tym samym wprowadzając całkowicie innowacyjny program kształcenia projektantek i projektantów ubioru.

 

Po trudnym okresie przejściowym w latach 90., kiedy gospodarka polska podlegała gwałtownym przekształceniom, a projektanci musieli przystosować się do nowych technologii i sposobów współpracy z przedsiębiorstwami, początek nowej dekady przyniósł ogromne zainteresowanie studiami wzorniczymi. Atrakcyjność Wydziału wzmacniała coraz intensywniejsza współpraca z wielkimi światowymi firmami i wybitnymi projektantami. Studentki i studenci zaczęli wyjeżdżać na warsztaty i tworzyć projekty dla takich firm, jak Ikea, Alessi, Hansgrohe, czy Nokia. Jednocześnie zaczęły powstawać realizacje we współpracy z organizacjami pozarządowymi, władzami miasta, czy innymi instytucjami zajmującymi się działalnością niekomercyjną. W ramach tych kooperacji coraz więcej projektów tworzonych jest z myślą o przestrzeniach publicznych oraz o osobach wykluczonych: bezrobotnych, czy niepełnosprawnych. W 2010 dziekan Jerzy Porębski otworzył na Wydziale Wzornictwa Katedrę Mody, której kierownictwo i opracowanie programu powierzył Januszowi Noniewiczowi. Katedra wyróżnia się autorskim programem nauczania, który skorelowany jest ze specyfiką globalnego rynku mody. Międzynarodowa kadra Katedry, w skład której wchodzą projektanci aktywnie działający w świecie mody, łączy nauczania projektowania ze sztuką, wprowadzając myśl krytyczną i osadzając tę dyscyplinę w społecznym kontekście. W 2009 roku, w odpowiedzi na rozszerzenie profilu jednostki, a także przemiany wewnątrz samej dyscypliny, zmieniono nazwę z Wydziału Wzornictwa Przemysłowego na Wydział Wzornictwa.