Góralska tradycja snycerska na London Design Biennale

W Pawilonie Polskim na London Design Biennale 2025 otwarto wystawę „Zapis czekania”, która przekształca nieuchwytne doświadczenie upływu czasu w materialność rzeźbionej instalacji. Zespół kuratorski – Jakub Gawkowski, Monika Rosińska i Maciej Siuda – sięga po góralską tradycję snycerską, by za pomocą ornamentu przedstawić wizualny zapis sytuacji czekania. Czekanie ukazane jest tu jako doświadczenie zarówno estetyczne, jak i polityczne – narzędzie kontroli, ale też potencjalnej sprawczości.

Punktem wyjścia do projektu jest paradoks współczesnego podejścia do czasu. Chociaż nasza rzeczywistość jest zdefiniowana przez jego ciągły niedobór i nieubłagane tempo,  równie powszechnym doświadczeniem jest przymus czekania, gdy stajemy się pozbawieni kontroli i sprawczości nad zarządzaniem własnym czasem. Zespół kuratorski wystawy „Zapis czekania” przygląda się z bliska różnym wymiarom tego doświadczenia. Ukazując ornament jako wizualną reprezentację upływających minut, godzin i miesięcy, wystawa opowiada o czekaniu jako istotnym, choć niewystarczająco zbadanym zjawisku. Inspiracją dla zespołu kuratorskiego – Jakuba Gawkowskiego, Moniki Rosińskiej i Macieja Siudy – stała się polska góralska tradycja snycerstwa – rzemiosła wywodzącego się od pasterzy, którzy podczas długich okresów wypasu owiec na hali oraz w miesiącach zimowych rzeźbili w drewnie dekoracyjne wzory. Traktując historyczne tło jako pretekst do refleksji, wystawa pokazuje jak kultura materialna z przeszłości może posłużyć dziś do opowiedzenia o współczesnych nierównościach, napięciach i doświadczeniach związanych z upływem czasu.

W projekcie udział wzięło 20 twórczyń i twórców – doświadczonych rzemieślniczek i rzemieślników oraz uczennic i uczniów, którzy wspólnie stworzyli 12 unikatowych obiektów. Franciszek Rząsa dołączył do tego grona jako reprezentant młodego pokolenia, które kontynuuje i rozwija lokalne tradycje artystyczne.

Wystawa została uhonorowana prestiżowym medalem za najbardziej inspirującą interpretację tematu biennale „Surface Reflections”.

„Zapis czekania”

Pawilon Polski

London Design Biennale 2025

5–29.06.2025

Zespół kuratorski i badawczy: Jakub Gawkowski, Monika Rosińska, Maciej Siuda

Projekt: Maciej Siuda Pracownia

Projekt graficzny: Noviki

Snycerze: Józef Bukowski, Anna Bukowska, Wojciech Bachleda-Dorcarz, Magdalena Bilczewska-Wiśniewska, Jan Kassowski, Michał Kassowski, Szymon Kassowski, Stanisław Kośmiński, Wojciech Łacek, Andrzej Mrowca, Marcin Rząsa, Franciszek Rząsa, uczniowie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem, uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych im. dra Władysława Matlakowskiego w Zakopanem